The making of

De expo ‘De wereld van Bruegel’ biedt een eigentijdse beleving van de gebruiken en tradities,  het eten en het drinken, kortom het dagelijkse leven eigen aan het midden van de 16e eeuw. De ontwikkeling van dit tentoonstellingsparcours was een uitdagende opgave. Originele Bruegels zijn er niet in het Openluchtmuseum. Bovendien kennen maar weinig mensen de historische relatie tussen Bokrijk en Bruegel. De gelijkenis in de dorpse en landelijke Bruegel- en Bokrijkdecors is voor velen dan weer wel vanzelfsprekend.

Het spanningsveld tussen deze elementen biedt voor tentoonstellingsmakers bijzondere mogelijkheden. Het project De wereld van Bruegel in Bokrijk is het werk van een Bruegelteam, met Terenja van Dijk als projectleider, Katrien Lichtert als inhoudelijk coördinator en Kenneth Ramaekers als coördinator voor marketing, communicatie en publiekswerking. Zij stonden samen Buro Landschap, ruimtevaarders, Frits Jeuris, Bart Lens en Oeyen & Winters in voor het concept en de productie.

Het team liet zich in de eerste fase door de input van Katrien Lichtert onderdompelen in de kennis en inzichten over Bruegel en dit i.s.m. Toon Berckmoes, prof. dr. Marc Jacobs, dr. Sabine Pénot, prof. dr. Manfred Sellink, Alexandra van Dongen, Joris Van Grieken, prof. dr. Jan Van der Stock. Al brainstormend en met inbreng uit ieders discipline en kennis bepaalde het team het parcours en het programma.

Voor de scenografie werkte Katrien Vandermarliere (A.C.P.) intensief samen met ruimtevaarders (Karolien De Schepper en Christophe Engels). De opzet is vertaald in een ervaringsgerichte, sensitieve en immersieve aanpak. De meerlagige boodschappen koppelden we aan diverse tentoonstellingsmedia en ervaringen. De parcourshaltes van het virtueel spel en het toewijzen van de locaties voor de tentoonstelling waren daarbij bepalende factoren.

De collectie van Bokrijk bestaat, behalve uit gebouwen, ook uit huisraad en werktuigen, met de bijbehorende kennis over hun gebruik en het maken ervan. Omdat voorwerpen uit het dagelijks leven ook als rekwisiet veelvuldig op Bruegels taferelen voorkomen, kozen we ervoor de corresponderende historische objecten tentoon te stellen.

Om de raadselachtige inhoud van De strijd tussen Carnaval en Vasten uit te lichten viel de keuze op zes kijkkasten, driedimensionale miniwerelden waarin met humor, verwondering en hedendaags vakmanschap deze thema’s aan bod komen: de symbolische strijd, Bruegels kijk op de mens, de blik van de schilder, vasten en religie, carnavalsbanket en vastenspijs, en ‘de wereld op z’n kop’.

De situering van Pieter Bruegel en Bruegel als inspiratiebron voor museumconservator Jozef Weyns leverden verhalen op met heel wat feiten en data. Hier kiezen we voor het medium film: gebald en visueel prikkelend een publiek van 8 tot 88 jaar ‘meenemen’ is het doel.

En dan is er de apotheose: fysiek in Bruegels wereld stappen. De schuur uit Zuienkerke, de grootste 16e-eeuwse open museumruimte, met haar fenomenale dakstoel, diende zich aan als een vanzelfsprekend eindpunt van de tentoonstelling en de game. Centraal in de ruimte ontwierpen we op de vloer een veel meer dan levensgrote afdruk van het schilderij – 12 bij 16 meter. Schuin daarboven hangt een enorme spiegel waarin het schilderij wordt weerspiegeld. De bezoeker kan vrij rondlopen, zitten of zelfs liggen op de afdruk. Wanneer hij opkijkt, ziet hij zichzelf in het bruegeliaanse tafereel weerspiegeld. Hij ‘is’ letterlijk in het schilderij en maakt deel uit van het schouwtoneel.